شيرهای آتش نشانی

شيرهای آتش نشانی انواع مختلفی دارند كه از متداول ترين و پرمصرف ترين آنها شيرهای آتش نشانی نوع پايه دار (ايستاده زمين) می باشد، شير آتش نشانی نوع ايستاده به دستگاهی اطلاق می گردد كه در شهر و محوطه های صنعتی و اماكن مورد نياز بر روي شبكه های آبرسانی شهری و اضطراری تحت فشار نصب می گردد. اين شير داراي حداقل يک دهانه گيرنده و سه دهانه دهنده آب در اندازه های متفاوت بوده و دهانه های دهنده مجهز به درپوش زنجيردار و شير نيز دارای مكانيزم تخليه خودكار براي جلوگيری از يخزدگي و يا خوردگی و زنگ زدگي بوده و هم چنين مجهز به يك فلنج ضربه گير ايمني می باشد.

بدنه شيرهای آتش نشانی از چهار قسمت تشكيل می شود:

• الف- كلاهک فوقانی كه شامل دسته عملكرد و يا باز كننده شير و سوراخ روغن كاري و صفحه فلنج است، كه مجموعا محافظ قسمت فوقانی شير می باشد.
• ب- بدنه ميانی روی زمين كه كليه متعلقات و دهانه های آبدهی مجهز به درپوش و زنجير اتصال بر روی آن تعبيه شد ه اند ، در ضمن دارای يک فلنج معمولی و يك فلنج ايمنی نيز می باشد.
• ج- بدنه ميانی زيرزمين كه شامل يک لوله و دو فلنج معمولی و يك فلنج ايمنی بوده كه طول آن بر حسب نياز مصرف كننده تعيين می گردد.
• د- بدنه تحتانی – اين قسمت شامل دريچه كنترل مقدار آبدهی و سامانه تخليه خودكار بوده و در ضمن يک دهانه گيرنده قابل نصب به شبكه آبرسانی شهری و دو فلنج اتصال در دو انتها را دارا می باشد.

سامانه تخليه خودكار مكانيكی

شير آتش نشانی مجهز به يك سامانه تخليه خودكار مكانيكی ستون آب داخل شير پس از بسته شدن شير اصلی است، كه براي جلوگيری از يخ زدگی و زنگ زدگی و خوردگی پيش بينی شده است. جهت جلوگيری از خسارات و يا هرگو نه صدمه به شير اصلی كه بر اثر ضربات شديد ممكن است پيش آيد، فلنج ايمنی در نظرگرفته می شود. به منظور حفاظت دهانه های دهنده شير از صدمات فيزيكی و يا ورود اجسام خارجی بداخل آن از درپوشه ای محافظ براي دريچه های خروجی استفاده می شود كه اين درپوش ها به وسيله زنجير فولادی به بدنه شير متصل می گردد. مواد به كار رفته در ساخت كليه شيرهای آتش نشانی پايه دار روی زمين بايد به گونه ای باشد كه با نياز مصرف مطابق بوده و كليه ويژگی هاي مندرج در استاندارد را دارا باشد. جنس بدنه می تواند از چدن چكش خوار و يا فولاد ريخته گری انتخاب گردد، به شرطی كه آزمون های مندرج در اين استاندارد را با موفقيت گذرانده ودر ضمن ساير ويژگی هاي ساخت و طراحی اين استاندارد را دارا باشد. اختيار شود . نوع رزوه ها بايد از نوع تخت كه در مقابل باز و بسته شدن هاي ST جنس اين ميله بايد از فولادی حداقل معادل 37 مداوم مقاوم بوده انتخاب شود تا در آنها ساييدگی ويا خوردگی پديد نيايد. لازم است كه ميله عمل كننده اصلی به وسيله عمليات روكش كاری و يا عايق بندی به نحوی پرداخت گردد كه در مقابل خوردگی و زنگ زدگی مقاوم شود.

جنس نشيمن توپی شير بايد از برنج و يا برنز اختيار شود. در ضمن به گونه ای  بدنه اصلی متصل گردد كه كاملا آببندی بوده و هيچ گونه نشستی از محل اتصال صورت نگيرد. جنس توپی از لاستيک مصنوعی مقاوم است كه بايد به صورت فشرده و محكم در آمده و با ويژگي های استاندارد مربوط مطابقت نمايد.

جنس دهانه های خروجی آب بايد د ر مقابل تماس با آب و هوا ضد زنگ بوده و هيچ گونه خوردگی و يا عوامل ديگر فيزيكی در آن نفوذ ننمايد . در ضمن در مقابل ضربات ناشی از باز و بستن های متوالی مقاوم بوده و شكنندگی نداشته باشد . نحوه اتصال دهانه های بدنه شير به گونه ای مطمئن باشد كه هيچ گونه نشتي از ا طراف دهانه و محل اتصال پديد نياورد . پيشنهاد مي شود كه جنس دهانه های خروجی آب از آلياژ برنج و يا موادی كه ويژگی هاي فوق را دارا باشد اختيار شود . يادآوری می شود دهانه های خروجی آب به نحوی به بدنه متصل گردد كه در اثر باز و بستن های متوالی هيچ گونه حركت جانبی نداشته باشند.

جنس درپوش های دهانه شير بايد از جنس بدنه انتخاب شود تا قادر به محافظت دهانه های خروجی و رزو ه های آن بوده ودر مقابل صدمات فيزيكی و ضربات مكانيكی مقاومت داشته و هيچ گونه نشتی در حالت بسته بودن بر روی شيرها در آنها مشاهده نشود .

درپوش های فوق بايد به نحوی محكم به دهانه های خروجی متصل گردد كه به آسانی باز نشود مگر با آچار مخصوص سازمان آتش نشانی. 

جنس زنجير اتصال درپوش ها

جنس زنجير اتصال درپوش ها به بدنه شير بايد از فولاد آبكاری شده و يا گالوانيزه انتخاب شود كه در مقابل صدمات فيزيكی و كشش مقاوم و سخت باشد . جنس كلاهک از برنج و يا آلياژهای مشابه آن بوده و بايد در مقابل گشتاور پيچشی، زنگ زدگی ، خوردگی، ساييدگی و فرسايش مقاوم باشد. لازم به توضيح است مجموعه ارتفاع كلاهک فوقانی و بدنه ميانی روی زمين ارتفاع كار را تشكيل می دهد.

دريچه خروجی آب بايد از دو دهانه 2/5 انتخاب شود و يك دهانه 4 اينچ انتخاب شود، رزوه هاي خروجي آب بايد از نوع  U اينچ  كه در اثر باز و بستن های مداوم درپوش خوردگی و يا ساييدگی در آنها پديد نيايد.

تعداد رزو ه های دهانه ها برای در گيری با درپوش محافظ آن بايد در دهانه های 2/5 اينچ حداقل 3 دنده در هر 3 سانتيمتر ودهانه های 4/5 اینچی 4 دنده در هر 3 سانتيمتر باشد. در مورد نحوه ی اتصال دهانه ها با بدنه اصلی به گونه ای باشد كه هيچ مقدار آب از محل اتصال نشت ننمايد و اتصال دريچه به بدنه به طور محكم، مطمئن و ايمن صورت پذيرد. ضمنا نحوه ی اتصال دهانه ها به بدنه بايد به گونه ای باشد كه بتوان به منظور تعميرات و سرويس دهانه را از بدنه جدا نمود . جهت آببندی درپوش ها با دهانه های خروجی آب بايد از يك واشر مناسب كه جنس آن در مقابل فشار آب و تغييرات فيزيكی مقاوم باشد استفاده نمود.

مكانيزم تخليه خودكار

شير آتش نشانی بايد دارای يك مكانيزم تخليه خودكار آب باشد كه با بسته شدن شير آب موجود در ستون شير را در مدت زمان معينی از شير تخليه كند تا از يخ زدگی آب در طول بدنه شير در فصل زمستان جلوگيری نموده و مسير تخليه خودكار بايد به گونه ای باشد كه تحت هيچ شرايطی مسدود نشود.

سطوح خارجی شير های آتش نشانی بايد كاملا صاف و عاری از هرگونه لبه تيز و برنده باشند و در ضمن كليه قسمت های شير كه در زيرزمين قرار می گيرد بايد با مواد مقاوم در مقابل زنگ زدگی از قبيل اپوكسی عايق پوش گردد.

ضوابط شيرهای آتش نشانی

شيرهای آتش نشانی نوع پايه دار موضوع اين استاندارد بايد تحت كليه آزمون های مربوط به ضربه، تخليه خودكار، هيدرواستاتيک قرار گرفته و ميزان آبدهی با توجه به قطر دهانه شير و دهانه ورودی و خروجی آب نبايد از 5 درصد از ميزان اعلام شده توسط سازنده كم تر باشد.

علامت گذاري در شيرهای آتش نشانی

كليه شير های آتش نشانی بايد به طور مشخص و واضح و در ضمن محو نشدنی علامت گذاری شوند و نوشته ها بايد حاوی مطالب زير باشد:

• الف- كلمات  « شير آتش نشانی » كه بايد در محلی مناسب و قابل رويت، (ترجيحا كلاهک فوقانی شير ) به صورت برجسته نوشته شود.
• ب- نام، مشخصات و علامت تجارتی سازنده
• ج- شماره سريال و سال ساخت و هم چنين ساخت ايران