قواعد نصب خطوط لوله

جهت آزمون جوش از بازرسي چشمي و در صورت نياز از آزمون التراسونيك و يا روش مايعات رنگي نافذ استفاده مي شود كه عيوب سطحي مشخص شوند.جهت آزمون
آب بندي اجزاي تحت تنش مثلاً فلنج هاي سازه اي از روش آزمون موضعي سطحي استفاده نمي شود. لوله با فلنج هاي جوشكاري شده بعد از جوشكاري در آزمون فشار آب با فشار 1.5برابر فشار اسمي آزمون مي شوند.

نصب و عمليات

در نصب فني خطوط لوله چدن نشكن يك اطمينان پذيري بالا و دوام زياد انتظار مي رود. با تشكر از خواص لوله هاي چدن نشكن كه داراي روش هاي نصب مختلف و حالات
كاربرد مناسب مي باشند.

كليات

خطوط لوله براي انتقال آب آشاميدني و فاضلاب همانند گاز سازه هايي مهندسي مي باشند. برپايي آنها نيازمند هزينه هاي سرمايه گذاري بالا مي باشد. همچنين انتظارات و امنيت كاري و زمان استفاده بالايي دارند. بنابراين قابل درك است كه انتخاب جنس براي خط لوله، توليد لوله و عمليات و نصب فني از اهميت بالايي برخوردار است.

از ديدگاه مشتريان پيمانكاران نصاب خطوط لوله بايد توانايي هاي لازم انجام نصب را داشته باشند.
به عنوان گواهي، براي يك پيمانكار مدرك مربوطه به ورقه كار GW301از DVGW معتبر است. جهت نصب كانال ها و خطوط لوله فاضلاب در رابطه با پارامترهاي مربوطه
نصب عميق، مدرك كيفيت، حفاظت كيفي ساخت كانال لازم است.
جهت پارامترهاي مربوط نصب در مناطق حفاظتي آب آشاميدني يك گواهي نوشته مي شود. هنگام استفاده از روش نصب بدون حفاري طراحي آزمون و آموزش بر طبق
مباني مدرك فني از يك انجمن فني يا DVGWصورت مي گيرد. همچنين جهت استفاده از پيوندهاي مقاوم به تنش، به خصوص هنگام استفاده در روش هاي نصب بدون حفاري، مدارك طرح هاي آموزشي و آزمون مورد نياز جهت مونتاژ لوله هاي فلزي با پيوندهاي سركاسه اسپيگات بايد موجود باشد.
ورقه كار W399از DVGWبراي نيروي فني براي روش سيستم لوله فلزي سركاسه اي در سال ٢٠٠٤به چاپ رسيد.

قواعد نصب خطوط لوله

هنگام نصب خطوط لوله مطابق با استاندارد سرويس) سيال عبور كننده (عمل مي شود. براي خطوط لوله آب از ،EN508براي فاضلاب از EN1610يا از ورقه كار
DVGWبراي خطوط لوله گاز از جنس لوله چدن نشكن )مثلاً G461-1و (G461-2 استفاده مي شود.
با چاپ استاندارد سيستم اروپايي ، EN809الزامات سيستم تامين آب و اجزاي ساختاري آن خارج از ساختمان، در سال ،٢٠٠٠استانداردهاي اجزاي سازه نصب DIN 19630 و DIN 4279براي آزمون فشاري باطل شده اند.
جهت پر شدن شكاف موجود از ورقه كار W400از ،DVGWقسمت هاي ٣–١استفاده مي شود.

بخش :١طراحي
بخش :٢نصب و آزمون
بخش :٣كار و اورهال

اين ورقه كار شامل قواعد و مقررات طراحي، نصب، آزمون و كار براي خطوط لوله آب آشاميدني است. با توجه به اينكه خطوط لوله آب آشاميدني به موارد مربوط به تغذيه سر وكار دارد نه فقط با الزامات بخش نصب بلكه با بالاترين الزامات اجراي نصب سر وكار دارد. در DIN2000قوانين و راهنماي الزامات طراحي، نصب، كار و اورهال
تاسيسات تامين آب آشاميدني (اكتبر )٢٠٠٠آمده است.
همچنين بخش فني قوانين ،DVGWصنعت تامين آب آلمان در رابطه با مقررات آب آشاميدني (آب آشاميدني V) با راهنماي 98/83/EGدر موارد آب براي مصارف انساني
در قوانين آلمان سازگاري دارد.
DIN 2000همراه با قواعد و مقررات فني ابزاري است كه به قانون گذار چهارچوب قانون گذاري را ارائه مي كند.
در تاسيسات تهيه در اولين مرحله امنيت و قابليت تاسيسات قرار دارد، اين هدف در پيوند با الزامات طراحي و نصب قرار دارد. DIN 2000به عنوان مثال داراي بخش 306
صلاحيت نصب است.
“جهت نصب تاسيسات تهيه فقط شركت هاي فني داراي صلاحيت كار مي كنند، كه اين كار به تنهايي فقط توسط اشخاص داراي شناخت فني (پيمانكاران تهيه آب صورت) مي گيرد.
صلاحيت شركت ها در هر زماني بايد داراي گواهي باشد.”
توسعه مشابهي براي نصب در خطوط لوله كانال هاي فاضلاب توسط اتحاديه فني فاضلاب ATVصورت گرفته است و ورقه كار ATV , A139قوانين EN1610را كامل
مي كند )از سال ٢٠٠٥اتحاديه آلماني براي صنعت آب فاضلاب و ضايعات، (DWA داشتن مدرك مطابق با قواعد كيفيت ساخت كانال يك مرجع مي باشد. جهت اجراي سازه
استانداردها و راهنماهاي معين مثلاً DIN4124و ZTV A S+B 8را نگاه كنيد.

–٣–١٧عمليات با لوله ها، اتصالات و متعلقات قبل و بعد از نصب

از توليد كننده ها مدارك گسترده اي جهت عمليات اجراي خط، راهنمايي هاي نصب حاصلمي شود. در اين راهنماها جزئيات انتقال فني و توصيه ها براي انبارش درست وجوددارند. شرايط انبارش براي كليه متعلقات، مثلاً واشرها وجود دارد. توجه به راهنمايي هاي نصب و مراحل كار پيش نياز مهم براي نصب موفقيت آميز كار نصب است.
ورقه كار W346از DVGWتوصيه ها و قواعد ويژه پوشش داخلي ملات سيمان را تكميل مي كند. سپس لوله ها و اتصالات براي نصب در خطوط آب آشاميدني با واسطه

مناسب مثلاً درپوش محافظ جهت ورود آلودگي ها همراه مي شوند. لوله ها، اتصالات و متعلقات قبل از نصب طبق حالت قرارگيري آزمون مي شوند. در زير راهنماهايي خاص آورده مي شود.

–١–٣–١٧برشكاري لوله ها

قطر خارجي لوله تا DN300به صورتي مي باشد كه تا 2/3طول لوله در محدوده مجاز انحرافات ابعادي قرار مي گيرد، لذا اين لوله ها همچنين مي توانند در محل نصب برش
خورده و مونتاژ شوند. لوله هاي قابل برش بالاي DN300جهت برش بامترهاي نوارهاي مربوطه مشخص مي شوند و جهت برش فقط اين لوله ها بكار مي روند.
راهنما: جهت برش لوله ها بهترين حالت استفاده از صفحه سنگ است كه ذرات آن با رزين مصنوعي محكم شده اند.(شكل : ١–١٧نگاه كنيد)

شكل :١–١٧برشكاري يك لوله

جهت سوراخكاري منحصراً از مته هاي تيغچه اي فلزي سخت الماسه دار استفاده مي شود.

–٢–٣–١٧دوپهن گيري لوله ها

انتهاي اسپيگات لوله ها با اندازه اسمي بزرگ يا انتهاي برش خورده كه بعد از برش لوله ها باقي مي ماند ممكن است دوپهني داشته باشند. با توجه به خواص الاسيسيته مواد گرد شدن لوله ممكن مي شود.

جهت دوپهن گيري داخل لوله از يك جك استفاده مي شود و براي آنكه پوشش داخلي ملات سيمان آسيب نبيند بين جك و سيمان از قطعه چوب استفاده مي شود. كه مطابق با شكل داخلي لوله است. تجهيزات دوپهن گيري بعد از مونتاژ لوله از آن بيرون آورده مي شوند.
لوله هاي با پيوندهاي سركاسه اي DN>1000بدون وسائل دوپهن گيري بدون مشكل مونتاژ مي شوند حتي اگر هنگام انبارش و حمل و نقل يك شكل بيضي پيدا كرده باشند.

-3-3-17مونتاژ پيوند(اتصال)

مقدار نيروي مونتاژ پيوندهاي تايتون براي بازه پيوند ها از اندازه 10تا 100نيوتن به ازاي هر ميلي متر اندازه اسمي باشد. براي محدوده اندازه اسمي مختلف در نصب خطوط
لوله هاي نشكن از دستگاه هاي مونتاژ مناسب استفاده مي شود.
هنگام مونتاژ توسط بيل مكانيكي بين لوله و پاكت بيل مكانيكي از يك واسطه مناسب مثلاً الوار چوب استفاده مي شود. حركت بايد به صورت يكنواخت و آهسته باشد، كه واشر داراي زمان كافي براي تغيير شكل باشد.
در تمام روش هاي نصب قبل و هنگام ايجاد پيوند, لوله ها و اتصالات بايد هم محور و هم راستا شوند.

–٤–١٧روش هاي نصب

–١–٤–١٧نصب در حفاري ها بدون حمايت

هنگام ترانشه برداري و حفاري وقتي ديواره هاي موجود حفاري بلندتر از ١/٢٥ميليمتر باشند، بايد در مقابل واژگوني هاي پيش بيني نشده امنيت داشته باشند. اين امر مي تواند توسط شيب دار شدن يا ساخت حايل صورت گيرد.)شكل(٢–١٧

–٢–٤–١٧نصب در حفاری هاي با حفاظ

در اينجا دو حلقه حفاظتي تعبيه درون يك ميدان حفاظت دار پيرامون لوله يكي در حدوداً وسط لوله و يكي در منطقه سركاسه قرار مي گيرد. و در پايين ترين محل سفتي در حفاري تعبيه مي شود. (شكل٣–١٧)

–٣–٤–١٧تعبيه در ميان ميدان حفاظت كننده ثانويه

در ترانشه هاي شيب دار عميق كه ناشي از شكل هندسي زمين مي باشد لوله درون يك ميدان حفاظتي تعبيه نمي شود و بايد درون يك واسطه تماسي داخلي و خارجي قرار داده شود. لذا مقيد كردن امن لوله )ميدان ثانويه( لازم مي شود. يك عمق بزرگ حفاظت در صورت نياز طراحي مي شود كه لوله درون ميدان ثانويه
قرار مي گيرد.
حالت ديگر ممكن از تعبيه ميدان ثانويه دروني خودداري مي كند كه عميق كردن كف حفاري است.

شكل ٢–١٧: ابعاد پهناي كار در حفاري شيب دار

شكل ٣–١٧: تعبيه درون يك ميدان حفاظتي

در اينجا نگهداري در عمق همراه حفاظ در نظر گرفته مي شود. اين جايگزين ها بدون شرط براي هر ميدان حفاظتي معتبر نيست، بلكه فقط در حوزه هاي مناسب اجرا مي شود.
لوله ها مي توانند سپس در اين موقعيت ها تعبيه شوند و درون حفاري هاي باحفاظ به صورت افقي حمل شوند.

-4-4-١٧نصب سرجلو:

پس از آنكه ساخت ساپورت هاي در عمق نهايي صورت گرفت، لوله ها به صورت كلي داخل نمي شوند، بلكه در يك نقطه مكاني كه حفاظت به صورت پله اي در محل هاي عميق درجه بندي شده پيش مي رود داخل مي شوند. ابزار بلند كردن، لوله را چندين بار بر مي داد و روي شيب قرار مي دهد بصورتي كه لوله به كف ترانشه برسد. اين روش نصب به خصوص در حفاظت هاي قسمتي, معروف به حركتي به كار مي رود.

شكل ٥–١٧: نصب سر جلو

-5-4-17معلق كردن (نوسان در آوردن)
جهت معلق كردن )نوسان در آوردن( لوله از نقطه مركز ثقلش به وسيله طناب آويزان مي شود. به وسيله مراحل نوساني مختلف در هدايت افقي لوله درون يك ميدان ساپورت دار در كف ترانشه قرار مي گيرد. مراحل ضربه و هدايت لوله با دست بايد به صورتي محافظت شود كه تكان هاي لوله بي خطر باشند. از ضربه زدن محكم و شديد به لوله ها خودداري شود.

شكل ٦–١٧:معلق كردن لوله ها

-5-17حفاري ترانشه

-1-5-17اجرا، فضاي كار
جهت اجراي چاله حفاري و حفاري به صورت سنتي، DIN 4124بكار مي رود. حداقل عرض حفاري ذكر شده در آن براي خطوط فاضلاب و كانال هاي آن معتبر نيست. در
اينجا از ” EN1610قرارگيري و آزمون خطوط لوله و كانال هاي فاضلاب” استفاده مي شود. در حوزه هاي زميني غير از حوزه هاي خياباني استفاده از فرزهاي كف بر
صورت مي گيرد. لوله هاي چدن نشكن بدون مشكل در چنين حفاري هايي نصب مي شوند.
با توجه به تحمل بالاي بار اين لوله ها مي توان از پشت بندي صرف نظر نمود، هنگامي كه شرايط محلي اين اجازه رانمي دهد. عدم هموژن كردن فشردكي در منطقه خط لوله نگراني ايجاد مي نمايد.

–٢–٥–١٧كف ترانشه

كف ترانشه بايد بصورتي ايجاد شود كه خط لوله بصورت طولي كامل قرار گيرد. جهت پيوند لوله ها عميق شدن جهت چاله سركاسه صورت مي گيرد.)شكل (٧–١٧
شكل :٧–١٧كف ترانشه با چاله سركاسه

–٣–٥–١٧بسترسازي

بسترسازي سبب توزيع يكنواخت فشار در محدوده كف مي شود. در حالت عادي كفي كه لوله روي آن قرار مي گيرد به عنوان بستر محسوب مي شود.جهت بستر سازي مستقيم سنگ، صخره و كف هاي ضعيف در برابر بار نامناسب مي باشند. هنگاميكه كف ترانشه براي مهار لوله مناسب شد، جهت قسمت پايين بستر بكار مي رود.در صورتيكه لايه مهاركننده پاييني از ماسه قابل تراكم ، ماسه, شن يا خاك الك شده كف باشد بايد در حالت متراكم شده يك ارتفاع 100mm±1/10قطر لوله و حداقل 15cmزير ميله لوله و حداقل 10cmزير فلنج، سركاسه داشته باشد ) ورقه كار DVGWو .(W400-2در EN805 تعيين ضخامت لايه بستر تحتاني با 10cmبه نسبت كف نرمال داده مي شود و در زمين هاي صخره اي يا محكم بايد اين مقدار حداقل 15cmباشد.

جدول :١٧–٨موارد موجود طبق EN805و EN 1610مفهوم بكاررونده تقسيم بندي
مناطق خط لوله را نشان مي دهد.
جدول :٨–١٧مناطق خط لوله و مفهوم پوشش مطابق EN805و EN 1610

– ١پركردن اصلي
– ٢پوشش
–٣پر كردن كناري
– ٤لايه بستر بالايي
– ٥لايه بستر پاييني
– ٦ارتفاع پوشش
– ٧ضخامت منطقه خط لوله
– ٨ضخامت بستر

ورقه كار (ATV-DVWKA )139براي اين گونه حالات دوري كردن از تمركز بار اضافي را با اعمال افزايش ده درصد اندازه اسمي بستر نرمال و بيست درصد در بستر
هاي محكم يا متراكم را طلب مي كند.
جدول ١–١٧مرور كلي را با توجه به قوانين اروپايي و ملي مختلف ارائه مي كند. در لوله هاي چدن نشكن توليد كننده لوله براي تمام حفاظت هاي خارجي لوله حداقل مقدار 100mmضخامت لايه بستر تحتاني را پيشنهاد مي كند.