اتصالات

در لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی برای اتصال لوله ها به یکدیگر، تغییر جهت دادن لوله، انشعاب گیری و یا تبدیل قطر لوله از قطعانی استفاده می نمایند که آنها را اتصالات یا وصاله می نامند.

وصاله ها یا اتصالات در دو نوع پیچی یا دنده ای و جوشی ساخته می شوند که منحصرا دذ لوله کشی آب سرد و گرم و برگشت مصرفی باید از نوع پیچی یا دنده ای سفید استفاده از وصاله های دنده ای غیر گالوانیزه مشکل خورد شدن و در نتیجه پوسیدگی لوله ها را به وجود می آورد.

متداول ترین وصاله های مورد ااستفاده در تاسیسات به شرح زیر طبقه بندی می شود:

1. زانویی

این وصاله برای تغییر جهت دادن به اندازه 90 یا 45 درجه مورد استفاده قرار می گیرد که خود شامل زانوی قائم 90درجه –زانوی  درجه- زانوی روپیچ و تو پیچ 90 درجه یا چپقی – زانوی روپیچ تو پیچ 45 درجه  و زانوی تبدیل می باشد.

-زانویی قائم 90 درجه:

وصاله ای است که برای تغییر جهت به اندازه 90 درجه در لوله کشی از آن استفاده می شود. این وصاله در دو سر از داخل دنده شده است.

-زانویی 45 درجه:

همانند زانویی قائم 90 درجه برای تغییر جهت لوله ، با انحراف 45 درجه مورد استفاده قرار می گیرد. در لوله کشی فاضلاب در مواردی که تغییر جهت و انحراف 90 درجه ای لوله کشی به وسیله زانویی قائم احتمال ایجاد گرفتگی در لوله را افزایش می دهد با استفاده از اتصال دو عدد زانویی 45 درجه و یک عدد مغزی شعاع انحنای تغییر جهت بیشتر می شود. این وصاله در دو سر از داخل دنده شده است.

-زانویی رو پیچ تو پیچ 90 درجه:

این وصاله که به نام زانوی چپقس معروف است همانند قائم 90 بوده ولی در دو سر به ترتیب از داخل و خارج دنده شده است و جهت قطعات هم قطر که یک قطعه در محل اتصال از رو و دیگری از داخل دنده شده باشد به کار می رود.

کاربرد زانویی رو پیچ تو پیچ 45 درجه همانند چپقی می باشد با این تفاوت که انحراف آن 45 درجه می باشد.

-زانوی تبدیلی:

این وصاله در دو سر از داخل دنده شده است و برای اتصال قطعات با قطرهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

2. سه راهی

از این وصاله جهت انشعاب گیری استفاده می شود. سه راهی ها شامل قائم – سه راهی 45 درجه- سه راهی تبدیل ساده و روپیچ تو پیچ هستند.

-سه راهی قائم:

سه راهی قائم که سه راهی معادل نیز نامیده می شود وصاله ای که برای گرفتن انشعاب فرعی مورد استفاده قرار می گیرد . این سه راهی داخل دنده شده و برای انشعاب های با انحراف 90 درجه و هم قطر به لوله اصلی به کار می رود.

-سه ر اهی 45 درجه:

همانند سه راهی قائم از داخل دنده شده و در لوله کشی تاسیسات فاضلاب مورد استفاده فراوان دارد و جهت اتصال انشعاب فرعی با انحراف 45 درجه به کار برده می شود.

-سه راهی تبدیل:

جهت اتصال انشعاب های فرعی با قطره ای متفاوت نسبت به قطرلوله  اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این وصاله در اندازه های تبدیلی گوناگون و به صورت دنده از داخل و روپیچ تولید می شود.

3. بوشن

این وصاله تماما از داخل دنده شده است به همین منظور می توان برای اتصال دو لوله که یک سر آنها از خارج دارای دنده است استفاده نمود.

بوشن ها شامل بوئشن ساده –بوشن روپیچ تو پیچ می باشند.

-بوشن ساده:

یک قطعه استوانه تو خالی و ریخته شده از چدن است که از داخل دنده شده است این وصاله جهت اتصال دو لوله هم قطر و در راستای هم مورد استفاده قرار می گیرد.

-بوشن رو پیچ تو پیچ:

همانند بوشن ساده است ولی در دو سر به ترتیب از داخل و خارج دنده شده است و جهت اتصال دو قطعه که یکی از رو و دیگری از داخل دنده شده باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

-بوشن تبدیل:

این بوشن ازچدن ریخته شده و قطر دو سر آن متفاوت است و جهت اتصال دو لوله با قطرهای مختلف و در راستای هم مورد استفاده قرار می گیرد.

4. چهارراهی

وصاله هایی هستند که همانند سه راهی ساده و تبدیل در اندازه های مختلف تولید شده و جهت اتصال انشعاب فرعی مورد استفاده قرار می گیرد. چهارراهی ها شامل چهارراهی ساده و چهارراهی تبدیل می باشند. کاربرد این نوع وصاله ها در تاسیسات لوله کشی فضلاب نادر بوده و حتی االمقدور از اتصال انشعاب چهارراهی در لوله های با قطر کم خودداری می شود.

5.مغزی

از یک قطعه لوله کوتاه دو سر دنده و یک قطعه آهن ریخته شده به شکل لوله که دو سر آن از خارج دنده می گردد ساخته می شوند. برای اتصال اجزای سیستم لوله کشی به خصوص اتصال دو وصاله به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

مغزی ها شامل مغزی رو پیچ ساده – رو پیچ تو پیچ تبدیل و رو پیچ تبدیل می باشند. از مغزی تبدیل روپیچ تو پیچ همانند بوشن و سه راهی تبدیل برای تغییر قطر در لوله کشی استفاده می شود.

6. مهرم ماسوره

وصاله ای است جهت اتصال دو قسمت از سیستم لوله کشی که از دو قسمت نر و ماده تشکیل شده است. این دو قطعه هرکدام به طور جداگانه روی لوله یا اتصالات دیگر بسته شده و سپس با جفت کردن نر وماده و بستن مهره واسط ارتباط بین اجزای اتصال دهنده بر قرار می شود.

کاربرد این وصاله در ارتباط دادن لوله های فاضلاب بسیار کم است و بیشترین مورد استفاده آن در لوله کشی آب به داشتی، تهویه فاضلاب و مدارهای بسته می باشد و معمولا در تعمیرات لوله کشی کاربرد زیادی دارد.

برای بستن مهره و ماسوره حتما از آچار کلاغی استفاده شود.

7. درپوش

وصاله ای است که جهت مسدود کردن انشعابات لوله کشی به کار می رود. در پوش ها به صورت پیچ از رو دنده می شوند و محل آچارگیری آن عموما چهار گوش است. این وسیله در سیستم های لوله کشی فاضلاب در انتهای مسیر لوله کشی یا دریچه های بازدید نصب می گردد.

در اتصال پیچی لوله ها باید نوجه داشت که اولا داخل لوله و اتصالات از روغن و مواد خارجی کاملا پاک باشد ثانیا طول قسمت دنده شده طوری باشد که هنگام پیچیدن در محل اتصال به لبه انتهابب لوازم اتصالی لوله کشی که از داخل دنده شده اند تکیه کند.

8.فلنج

صفحه مدور چدنی است که برای بستن اتصالات فلنچی یا لوله های فلنچ دار استفاده می شود و نوع بی دهانه آن را فلنچ کور می نامند.  برای آببندی اتصالات فلنچی بایستی از واشر استفاده نمود و این کار با قرار دادن یک واشر بین سطوح اتصال و محکم کردن پیچهای فلنچ صورت میگیرد اما باید دقت کرد که همه پیچ ها به طور یکنواخت بالا کشیده شوند تا فشار برابر روی واشر در تمام نقاط وجود داشته باشد.

واشر ها ممکن است از ورق لاستیکی، لاستیک منجید دار ، پنبه نسوز، حلقه های فلزی نرم موجدار یا دیگر مواد گوناگون بسته به کاربرد خط لوله و فشار اعمالی ساخته شوند.

واشرهای فلزی بیضی شکل یا هشت ضلعی که درون شیارهای سطح فلنج ها نصب می شوند، اغلب در خط لوله های فشار بالا به کار می روند گاهی اوقات فلنج ها با یک برجستگی ساخته می شوند که درون یک تو رفتگی مشابه در فلنج ها مقابل نصب می شود و برای آب بندی اتصال واشری در تورفتگی قرار میگیرد.